Đặt cọc là một giao dịch được thực hiện giữa các bên trong quá trình mua bán, chuyển nhượng. Tại Vĩnh Phúc nói chung cũng như các huyện, thị như Vĩnh Tường, Yên Lạc, Phúc Yên, Bình Xuyên…. nói riêng. Với việc ngày càng gia tăng của các giao dịch, đặc biệt là giao dịch bất động sản thì việc giao dịch đặt cọc trở thành một công cụ không thể thiếu để các bên có thể đảm bảo cho việc thực hiện giao dịch. Cùng với đó, các vụ tranh chấp hợp đồng đặt cọc diễn ra ngày càng nhiều và tính chất cũng phức tạp hơn. Vậy, trong phạm vi bài viết này, Youth & Partners sẽ giải đáp cho thắc mắc về phương thức giải quyết cho các tranh chấp liên quan đến hơp đồng đặt cọc.
1. Căn cứ
- Bộ Luật Dân sự 2015;
- Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015
2. Hợp đồng đặt cọc là gì?
Theo Bộ Luật Dân sự quy định “Đặt cọc là việc một bên (sau đây gọi là bên đặt cọc) giao cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (sau đây gọi chung là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng”.
Như vậy, đặt cọc là một biện pháp nhằm đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự. Việc đặt cọc cũng cần đảm bảo các quy định Điều 131 BLDS về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự và phải được lập thành văn bản (có thể lập thành văn bản riêng hoặc ghi trong hợp đồng chính).
Như vậy, đặt cọc là một trong các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự, đồng thời, nó cũng là một giao dịch dân sự. Vì là một giao dịch dân sự nên nó phải đảm bảo đủ các điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự và cũng để đảm bảo tốt nhất quyền lợi của các bên khi không may xảy ra tranh chấp.
3. Các dạng tranh chấp phổ biến
Trong thực tế, tranh chấp liên quan đến hợp đồng đặt cọc khá đa dạng, tuy có hai dạng tranh chấp phổ biến nhất, đó là:
* Tranh chấp phát sinh do các bên không công nhận thỏa thuận đặt cọc
Các bên trong hợp đồng đặt cọc cho rằng thỏa thuận hợp đồng đặt cọc đã ký không có giá trị hoặc vô hiệu. Đối với dạng tranh chấp này, hai bên có thể yêu cầu Tòa giải quyết về tuyên bố hơp đồng đặt cọc vô hiệu. Nếu Tòa án chấp nhận yêu cầu, thì theo quy định về việc giải quyết hợp đồng đặt cọc, các bên trong hợp đồng đặt cọc sẽ phải trả lại những lợi ích, tài sản đã nhận từ đối phương.
* Tranh chấp phát sinh do các bên cố tình từ chối việc giao kết vì không muốn tiếp tục thực hiện việc mua bán.
Dạng tranh chấp thứ hai này khá phổ biến, phức tạp nhất là khi bên nhận đặt cọc nhưng khi từ chối giao kết hợp đồng mua bán lại không thực hiện nghĩa vụ trả lại tiền nhưng khi phá cọc bên vi phạm lại cố tình trốn tránh nghĩa vụ trả tiền cọc, phạt cọc. Lúc này, bên bị vi phạm có thể yêu cầu Tòa án giải quyết việc trả lại tiền cọc và tiền phạt cọc.
4. Thủ tục giải quyết tranh chấp tại Tòa án
a. Hồ sơ cần chuẩn bị
Để thực hiện khởi kiện tại Tòa án, người khởi kiện cần chuẩn bị hồ sơ bao gồm những tài liệu sau:
- Đơn khởi kiện.
- Sổ hộ khẩu; chứng minh thư nhân dân hoặc thẻ căn cước nhân dân.
- Tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện là có căn cứ: Hợp đồng đặt cọc, văn bản xác nhận giao tiền hoặc tài liệu khác
- Các tài liệu, giấy tờ liên quan khác.
b. Thủ tục thực hiện
Để được giải quyết tranh chấp hợp đồng đặt cọc mua bán nhà hay tranh chấp hợp đồng đặt cọc mua bán đất, người khởi kiện phải thực hiện theo đúng trình tự sau:
Nộp đơn khởi kiện lên Tòa án cấp huyện nơi cư trú.
Tòa án xem xét và giải quyết đơn khởi kiện. Nếu hồ sơ khởi kiện hợp lệ thì người khởi kiện thực hiện đóng tạm ứng án phí tại Chi cục Thi hành án và nộp biên lai cho Tòa. Trong trường hợp hồ sơ khởi kiện không hợp lệ, Tòa án sẽ trả lại đơn kèm theo lý do không hợp lệ.
Sau khi nhận biên lai tạm ứng án phí của người khởi kiện, Thẩm phán của Tòa án sẽ tiến hành thụ lý đơn vụ án theo quy định của pháp luật.
c. Thời hạn giải quyết
Trong vòng 04 tháng kể từ ngày thụ lý, Tòa án sẽ chuẩn bị thực hiện quá trình xét xử giải quyết tranh chấp hợp đồng đặt cọc. Trường hợp vụ án có tính chất phức tạp, gặp trở ngại khách quan hoặc mang tính bất khả kháng thì thời hạn giải quyết vụ án có thể kéo dài hơn nhưng không quá 02 tháng.
Sau khi Tòa án ra Bản án giải quyết tranh chấp hợp đồng đặt cọc, nếu các bên không có kháng cáo thì hồ sơ sẽ được sang Cơ quan Thi hành án. Căn cứ vào hồ sơ và đơn yêu cầu của đương sự, Cơ quan thi hành án sẽ ra quyết định thi hành án và áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành nếu người bị thi hành không hợp tác.