Thu hồi đất ở là một trong những vấn đề nóng bỏng, gây ra nhiều bức xúc, khiếu kiện, tranh chấp nhất hiện nay tại nhiều nơi ở Vĩnh Phúc như Vĩnh Yên, Bình Xuyên, Phúc Yên, Yên Lạc... Điều đó đặt ra câu hỏi khi nào người dân được đền bù khi Nhà nước thu hồi đất. Các quyền lợi mà người dân được hưởng khi nhà nước thu hồi đất bao gồm những gì. Làm thế nào để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của bản thân khi nhà nước có quyết định thu hồi đất. Bằng kinh nghiệm giải quyết các vụ việc trên thực tế của Công ty Luật TNHH Youth & Partners, chúng tôi đưa ra những vấn đề pháp lý về việc đền bù đất đai do nhà nước thu hồi.
1. Căn cứ pháp lý
- Luật Đất đai số 45/2013/QH13
- Nghị định 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
2. Những vấn đề pháp lý về việc đền bù đất đai do nhà nước thu hồi
2.1. Điều kiện để được đề bù đất đai khi nhà nước thu hồi
Nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi được quy định như sau: Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất nếu có đủ điều kiện được bồi thường quy định tại Điều 75 của Luật này thì được bồi thường.
Khoản 1 Điều 75 Luật đất đai 2013 quy định về Điều kiện được bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng trường hợp Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không phải là đất thuê trả tiền thuê đất hàng năm, có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (sau đây gọi chung là Giấy chứng nhận) hoặc có đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 77 của Luật này; người Việt Nam định cư ở nước ngoài thuộc đối tượng được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam mà có Giấy chứng nhận hoặc có đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này mà chưa được cấp.
Theo như tinh thần Luật đất đai năm 2013 để được đền bù khi nhà nước thu hồi đất, người sử dụng đất phải có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 99, 100, 101 Luật Đất đai 2013.
2.2. Quy định pháp luật về việc đền bù đất đai do nhà nước thu hồi
Thứ nhất về bồi thường, căn cứ quy định Điều 79 Luật Đất đai 2013 để được bồi thường về đất khi nhà nước thu hồi đất ở sau khi thu hồi đất không còn đất ở hoặc đất ở còn lại không đủ để ở, không còn nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở; trường hợp không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở thì Nhà nước bồi thường bằng tiền. Tiền bồi thường sẽ được tính theo bảng giá đất tại địa phương do UBND tỉnh quy định. Trường hợp còn đất ở, nhà ở trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng tiền. Đối với địa phương có điều kiện về quỹ đất ở thì được xem xét để bồi thường bằng đất ở.
Thứ hai về hỗ trợ, các khoản hỗ trợ đối với hộ gia đình có đất đất bị thu hồi có thể được hưởng như: Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc nếu diện tích đất bị thu hồi là đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ mà giờ phải di chuyển chỗ ở; Hỗ trợ tái định cư nếu hộ gia đình phải di chuyển chỗ ở và các khoản hỗ trợ khác (Điều 83).
Thứ ba về tái định cư, theo như nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất tại Điều 74 Luật Đất đai: “Việc bồi thường được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định tại thời điểm quyết định thu hồi đất.”
Căn cứ theo điều 79 Luật Đất đai và điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất: “Trường hợp thu hồi hết đất ở hoặc phần diện tích đất ở còn lại sau thu hồi không đủ điều kiện để ở theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh mà hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã, phường, thị trấn nơi có đất ở thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở hoặc nhà ở tái định cư”
Như vậy, sau khi bị thu hồi đất mà đáp ứng đủ các điều kiện sau thì được giao đất tái định cư:
- Phần đất còn lại sau khi thu hồi không đủ điều kiện để ở
- Hộ gia đình, cá nhân không còn đất ở, nhà ở nào khác trong địa bàn xã.
3. Khuyến nghị của Y&P
Trên đây chúng tôi cung cấp một số pháp lý liên quan đến việc đền bù đất đai do nhà nước thu hồi. Công ty Luật TNHH Youth & Partners luôn đồng hành và hỗ trợ các thủ tục pháp lý cho quý vị.
LHY