Khởi kiện vụ án dân sự là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức hoặc các chủ thể khác có quyền dân sự bị xâm phạm có quyền khởi kiện vụ án dân sự để yêu cầu tòa án có thẩm quyền buộc người có hành vi xâm phạm quyền dân sự phải chấm dứt hành vi trái pháp luật. Hoặc phải bổi thường thiệt hại hoặc phải chịu chế tài phạt vi phạm…Nhưng để khởi kiện thành công vụ án cần phải đáp ứng nhiều yêu cầu và điều kiện theo quy định của pháp luật thì Tòa án mới thụ lý yêu cầu khởi kiện của của thể khởi kiện.
️
Điều kiện khởi kiện vụ án dân sự:
Điều kiện về chủ thể - Để có thể khởi kiện vụ án dân sự, người khởi kiện cần đáp ứng các điều kiện sau:
+ Người khởi kiện phải có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự.
+ Người khởi kiện phải là người có quyền, lợi ích hợp pháp về vụ việc muốn khởi kiện, cụ thể là tham gia vào quan hệ dân sự như hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động đất đai, nhà ở.
+ Nếu chủ thể khởi kiện là cơ quan tổ chức thì chỉ có cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền, lợi ích bị xâm phạm mới có quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án bảo về quyền lợi của mình, trong một số trường hợp đặc biệt theo quy định của pháp luật.
Điều kiện về thẩm quyền giải quyết của Tòa án:
Tòa án chỉ thụ lý vụ án dân sự đối với những tranh chấp thuộc thẩm quyền giải quyết của mình. Nếu do thỏa thuận lựa chọn tòa án giải quyết thì phải kiểm tra tính hợp pháp của thỏa thuận; Đối với những việc pháp luật quy định phải yêu cầu cơ quan khác giải quyết trước thì chủ thể khởi kiện chỉ được khởi kiện vụ án khi các cơ quan hữu quan đã giải quyết mà họ không đồng ý với việc giải quyết của cơ quan đó.
Khi xác định thẩm quyền, Tòa án cũng phải xác định đó là loại tranh chấp nào (dân sự; hôn nhân và gia đình; kinh doanh thương mại; lao động…) để vào sổ thụ lý loại án đúng với quy định. Việc xác định này có ý nghĩa rất lớn khi xác định các quy phạm pháp luật nội dung để áp dụng. Chẳng hạn, nếu đó là tranh chấp đất đai thì sẽ áp dụng các quy định trong Luật Đất đai, Bộ luật dân sự để giải quyết. Hoặc nếu tranh chấp về kinh doanh, thương mại thì sẽ áp dụng Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp để giải quyết.
Điều kiện về thời hiệu khởi kiện
Vụ án còn thời hiệu khởi kiện thì mới được xem xét bởi Tòa án. Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà các chủ thể có quyền khởi kiện được quyền yêu cầu tòa án giải quyết các tranh chấp dân sự , hôn nhân và gia đình kinh doanh, thương mại, lao động để bảo vệ quyền, lợi ích bị xâm phạm Hết thời hạn đó thì chủ thể khởi kiện mất quyền khởi kiện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Sự việc chưa được giải quyết bằng một bản án hay quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án hoặc quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp có quy định khác của pháp luật.