Thời gian gần đây, Việt Nam liên tiếp xảy ra các vụ QRTD đối với phụ nữ và các bé gái ở nơi công cộng khiến dư luận hoang mang, phẫn nộ. Một phụ nữ ở quận Thanh Xuân (Hà Nội) bị một người đàn ông dùng vũ lực cưỡng hôn trong thang máy khiến người này phải ra sức chống đỡ, kháng cự, thậm chí bị trầy xước ở mũi và tay. Cũng ở trong thang máy, một bé gái 7 tuổi bị một nguyên cán bộ cấp cao Viện Kiểm sát nhân dân TP Đà Nẵng lao vào ôm hôn, sờ soạng vùng nhạy cảm khiến bé gái này hoảng sợ và phải bỏ chạy… Đây chỉ là hai trong số nhiều vụ việc được phát hiện và đưa ra dư luận trong thời gian gần đây. Điều đáng nói là những kẻ có hành vi dâm ô, sàm sỡ phụ nữ và trẻ em gái chỉ phải chịu mức phạt 200,000 đồng. Nhiều người cho rằng mức phạt này quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe các đối tượng. Đây là một trong những nguyên nhân khiến nhiều phụ nữ chọn cách im lặng khi bị QRTD.
Theo chị N.T.H ở Vĩnh Tường, thực tế có rất nhiều phụ nữ bị QRTD song họ thường im lặng bởi cho rằng khi nói ra sẽ không có tác dụng gì, thậm chí còn khiến bản thân gặp thêm bất lợi. Trước đây, khi chưa lập gia đình, mỗi lần đi chơi ở quê, chị H thường bị trai làng trêu ghẹo, thậm chí đuổi theo ôm hôn, sờ soạng vào những chỗ nhạy cảm trên cơ thể. Không chỉ riêng chị H, một số bạn gái khác của chị cũng phải chịu những hành động tương tự song tất cả đều không dám lên tiếng, một phần vì xấu hổ, phần khác vì nghĩ nói ra cũng không có tác dụng gì. Việc im lặng khi bị QRTD đã trở thành thói quen của nhiều phụ nữ khiến những kẻ QRTD càng có cơ hội lộng hành.
Em H.T.M, sinh viên một trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh phản ánh, em từng thấy một đối tượng nam có hành vi “khoe” bộ phận nhạy cảm trước mặt các bạn nữ sinh viên. Người này thậm chí có những lời lẽ khiếm nhã đề cập đến vấn đề tình dục với các bạn nữ. Điều này khiến các bạn nữ vô cùng khó chịu vì cảm thấy bị xúc phạm. Một số bạn nữ khác thì bị QRTD khi đi xe bus. Lợi dụng trên xe đông người, các đối tượng đã cố tình đụng chạm vào những bộ phận nhạy cảm trên cơ thể các bạn nữ. Trong trường hợp này, các bạn thường âm thầm tránh né các đối tượng chứ không dám lên tiếng. Có thể thấy, các hành vi QRTD có thể xảy ra ở bất cứ nơi đâu, bất cứ khi nào. Các nạn nhân thường âm thầm chịu đựng hoặc lờ đi thay vì phản ứng trực tiếp đối với kẻ QRTD hay lên tiếng bảo vệ bản thân.
“Luật sư Nguyễn Văn Thành, Đoàn Luật sư tỉnh cho biết, QRTD hay còn gọi là “Sexual Harassment” là một loại vi phạm phổ biến từ xa xưa mà ở bất cứ quốc gia nào cũng có, bởi nó liên quan trực tiếp đến nhu cầu sinh lý của con người – thứ mà tự bản thân mỗi người sinh ra đều đã có và có thể bột phát ở bất kỳ thời điểm nào. Khác với các loại tội phạm khác, đối tượng vi phạm của hành vi này có thể là bất kỳ ai, có thể là nam hoặc nữ và đặc biệt ở chỗ càng có chức, có quyền lại càng dễ là người vi phạm.
Theo Bộ Quy tắc ứng xử về QRTD tại nơi làm việc do Bộ LĐ-TB&XH, Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam và Phòng Thương mại – Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố năm 2015, “Quấy rối tình dục” là hành vi có tính chất tình dục gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới, đây là hành vi không được chấp nhận, không mong muốn và không hợp lý làm xúc phạm đối với người nhận".
Các hình thức QRTD bao gồm: Quấy rối mang tính thể chất (cố tình đụng chạm, sờ mó, vuốt ve, ôm, hôn cho tới tấn công tình dục, cưỡng dâm, hiếp dâm…); Quấy rối bằng lời nói (các nhận xét, câu chuyện không phù hợp, đứng đắn có ngụ ý về tình dục, những nhận xét về trang phục, cơ thể hay những đề nghị, yêu cầu khiếm nhã một cách liên tục); quấy rối phi lời nói (ngôn ngữ cơ thể không đứng đắn, nháy mắt, các cử chỉ của ngón tay với ngụ ý tình dục hay việc phô bày tài liệu, thư điện tử, tin nhắn khiêu dâm)…
Xét về tính nghiêm trọng của QRTD, hành vi này có thể mang lại những hậu quả nặng nề cho các nạn nhân (ảnh hưởng sức khỏe, tâm lý, trầm cảm, hiệu suất làm việc, nhiều trường hợp thậm chí đã tự sát) và cả với người vi phạm, trường hợp là tổ chức (đình công, vận động tẩy chay, bồi thường, giảm sút hình ảnh, tiêu biểu như Mitsubishi, Hyundai), hoặc với cá nhân (mất việc, xã hội dè bỉu, xa lánh, phá vỡ hạnh phúc gia đình).
Mặc dù hiện nay, hiếp dâm, cưỡng dâm, dâm ô với trẻ em… là những hành vi phạm tội có tính chất rất nghiêm trọng, có thể bị xử lý hình sự với những khung hình phạt nghiêm khắc. Tuy nhiên, đối với những hành vi QRTD đơn thuần khác thì lại chưa có những hướng dẫn chi tiết cũng như những chế tài xử phạt tương xứng với mức độ hành vi. Theo pháp luật hiện hành, hành vi QRTD chỉ có thể căn cứ vào quy định tại Điểm a, khoản 1, Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ để xử phạt, theo đó: “Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây: Có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác”. Có thể thấy, QRTD là hành vi trái pháp luật, trái đạo đức, xâm hại trực tiếp đến danh dự, nhân phẩm khiến nạn nhân phải chịu những khủng hoảng tâm lý nặng nề trong thời gian dài. Tuy nhiên, bất cập hiện nay không nằm ở khâu thực thi pháp luật mà nằm ở chính những quy định không phù hợp như trên. Ở nhiều quốc gia trên thế giới, hành vi QRTD hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự và phạt tiền rất nặng.
Cũng theo Luật sư Thành, Nếu một quốc gia chưa quan tâm đến những quyền cơ bản của con người, đặc biệt là quyền của phụ nữ, chưa có những biện pháp giáo dục, bảo vệ cũng như những chế tài đủ mạnh để xử lý những hành vi này thì tình trạng này chắc chắn sẽ không suy giảm. Những vụ vi phạm mà chúng ta phát hiện được chỉ là 1 phần rất nhỏ trong bề nổi của “tảng băng trôi - tổng số các vụ vi phạm đã và đang diễn ra”. Mỗi người dân cần có ý thức tự nâng cao hiểu biết về QRTD cũng như mạnh mẽ lên tiếng tố giác, lên án các hành vi QRTD đang diễn ra. Người dân cần phải hiểu rằng, việc lên tiếng không đơn thuần là để bảo vệ bản thân, gia đình mà điều đó còn thể hiện “Trách Nhiệm Xã Hội” – thứ rất cần thiết ở 1 xã hội văn minh.”
QRTD là hành vi nguy hiểm cho xã hội, biểu hiện sự suy thoái về đạo đức và cần được pháp luật trừng trị nghiêm khắc. Do vậy, đã đến lúc các cơ quan chức năng cũng như mỗi người dân cần quan tâm hơn về hành vi này. Song trước khi các cơ quan chức năng có những hành động điều chỉnh pháp luật phù hợp thì những nạn nhân bị QRTD, ngay bây giờ hãy dũng cảm lên tiếng tố cáo bất cứ hành vi QRTD nào đang xảy ra xung quanh mình, hành vi QRTD với đặc thù thường khó chứng minh vi phạm, do vậy các nạn nhân cần cẩn thận ghi chép, sao chụp, ghi hình lại các chứng cứ vi phạm để phục vụ cho công tác xử lý sau này. Hãy hành động vì bạn - vì gia đình và vì xã hội./