Hiện nay, việc đăng ký bản quyền tác giả đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của tác giả. Đăng ký bản quyền là việc chủ sở hữu tác phẩm, tác giả sáng tạo ra tác phẩm tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết để nộp hồ sơ đăng ký bản quyền cho tác phẩm do mình sáng tạo ra tại Cục bản quyền tác giả để bảo hộ cho tác phẩm của mình. Sau khi được Cục bản quyền tác giả cấp giấy chứng nhận đăng ký, chủ sở hữu, tác giả tác phẩm sẽ được độc quyền sử dụng tác phẩm của mình tại Việt Nam. Điều này đồng nghĩa với mọi hành vi sử dụng tác phẩm mà chưa cho phép của chủ sở hữu đều sẽ được coi là hành vi xâm phạm quyền tác giả với tác phẩm. Như vậy, việc đăng ký sẽ giúp tác giả, chủ sở hữu sở hữu hợp pháp tác phẩm của mình, làm căn cứ pháp lý trong trường hợp có tranh chấp hoặc hành vi xâm phạm quyền của bên thứ 3. Vậy để hiểu rõ hơn về bản quyền tác giả thì mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của Y&P chúng tôi.

1. Căn cứ phát sinh quyền tác giả 

Quyền tác giả tự động phát sinh từ thời điểm tác phẩm được sáng tạo ra dưới một hình thức vật chất nhất định, không phân biệt nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, đã công bố hay chưa công bố, đã đăng ký hay chưa đăng ký. Theo đó, quyền tác giả được bảo hộ khi thỏa mãn 02 điều kiện:

- Có tính định hình (fixation)

Được hiểu là tác phẩm được thể hiện dưới dạng vật chất nhất định.

- Có tính nguyên gốc (originality)

Được hiểu là do chính tác giả sáng tạo ra tác phẩm.

 2. Đối tượng có quyền nộp đơn đăng ký bản quyền tác giả

Theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ, tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm có thể là cá nhân, pháp nhân trong nước hoặc cá nhân, pháp nhân nước ngoài đều có quyền nộp đơn đăng ký bản quyền tác giả cho tác phẩm của mình tại Cục Bản quyền tác giả.

 Khi tiến hành nộp đơn đăng ký cá nhân, pháp nhân trong nước có thể trực tiếp hoặc ủy quyền cho tổ chức đại diện quyền tác giả thay mặt mình nộp đơn đăng ký tới cơ quan đăng ký.

Đối với cá nhân, pháp nhân nước ngoài muốn đăng ký bản quyền tác giả tại Việt Nam sẽ không được trực tiếp nộp đơn mà bắt buộc phải ủy quyền cho tổ chức đại diện quyền tác giả nộp đơn đăng ký cho tác phẩm tại Việt Nam.Những hình thức được đăng ký bảo hộ bản quyền tác giả:

– Sáng tác văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác

– Nội dung bài giảng hoặc các bài nói khác

– Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu

– Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng

– Tác phẩm nhiếp ảnh

– Tác phẩm kiến trúc

– Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, công trình khoa học

– Tác phẩm báo chí

– Tác phẩm âm nhạc

– Tác phẩm sân khấu

– Tác phẩm điện ảnh

– Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian.

 3. Hồ sơ đăng ký quyền tác giả

Theo Luật sở hữu trí tuệ 2005, khi thực hiện thủ tục, Hồ sơ đăng ký quyền tác giả và các quyền liên quan đến quyền tác giả gồm có:

- 01 tờ khai đăng ký quyền tác giả/ quyền liên quan

Cá nhân, tổ chức nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả sử dụng mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả.

Tờ khai phải được làm bằng tiếng Việt và do chính tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan hoặc người được ủy quyền nộp hồ sơ ký tên. Tờ khai cần ghi đầy đủ thông tin về người nộp hồ sơ, tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan. Tờ khai cần có tóm tắt nội dung tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình hoặc chương trình phát sóng; tên tác giả, tác phẩm được sử dụng làm tác phẩm phái sinh nếu tác phẩm đăng ký là tác phẩm phái sinh; thời gian, địa điểm, hình thức công bố; cam đoan về trách nhiệm đối với các thông tin ghi trong đơn.

- 02 bản sao tác phẩm đăng ký quyền tác giả hoặc 02 bản sao bản định hình đăng ký quyền liên quan

 01 bản lưu tại Cục Bản quyền tác giả. 01 bản đóng dấu ghi số Giấy chứng nhận đăng ký gửi trả lại cho chủ thể được cấp Giấy chứng nhận đăng ký.

Đối với những tác phẩm có đặc thù riêng như tranh, tượng, tượng đài, phù điêu, tranh hoành tráng gắn với công trình kiến trúc; tác phẩm có kích thước quá lớn, cồng kềnh bản sao tác phẩm đăng ký được thay thế bằng ảnh chụp không gian ba chiều.

 - Giấy ủy quyền (nếu người nộp hồ sơ là người được ủy quyền);

- Tài liệu chứng minh quyền nộp hồ sơ

- Văn bản đồng ý của các đồng tác giả nếu tác phẩm có đồng tác giả;

- Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung

 - Chứng minh nhân dân công chứng của tác giả, chủ sở hữu tác phẩm;

 - Bản sao công chứng Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của công ty (nếu chủ sở hữu là công ty).

 Tất cả các tài liệu nộp kèm đơn đăng ký quyền tác giả phải được làm bằng tiếng Việt.Trường hợp làm bằng tiếng nước ngoài thì phải được dịch ra tiếng Việt và có công chứng/chứng thực. Các tài liệu gửi kèm hồ sơ nếu là bản sao phải có công chứng, chứng thực.

4. Quy trình thực hiện thủ tục và thời gian xử lý hồ sơ

Bước 1: Xác định thể loại tác phẩm đăng ký

Sau khi hoàn thiện tác phẩm, chủ sở hữu, tác giả thực hiện xác định thể loại tác phẩm dự định đăng ký bản quyền.

 Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả

Sau khi xác định được loại hình tác phẩm dự định đăng ký bản quyền, Chủ sở hữu, tác giả tác phẩm tiến hành soạn thảo hồ sơ đăng ký bản quyền theo quy định.

 Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả

 Nộp hồ sơ:

Sau khi chuẩn bị đầy đủ giấy tờ trong hồ sơ, người nộp hồ sơ nộp hồ sơ tại Cục Bản quyền tác giả tại Hà Nội, trường hợp ở tp.Hồ Chí Minh hoặc tp.Đà Nẵng, có thể nộp hồ sơ tại Văn phòng đại diện Cục Bản quyền tác giả hoặc Sở văn hóa, thể thao và du lịch tại các tỉnh, thành phố khác.

Khi đó, những cơ quan nêu trên sẽ tiếp nhận đơn và chuyển về Cục Bản quyền tác giả để xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Thời hạn xử lý hồ sơ: 15 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, Cục bản quyền sẽ xem xét cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan cho người nộp hồ sơ trong thời hạn 15 ngày. Trong trường hợp xét thấy hồ sơ không hợp lệ, không đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận, Cục bản quyền sẽ gửi thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ

Bước 4: Cục Bản quyền tác giả thẩm định cấp Giấy chứng nhận

Trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền tác giả có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.

Trong trường hợp từ chối thì Cục Bản quyền tác giả phải thông báo bằng văn bản cho người nộp hồ sơ

5. Cách thức nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả

 Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, chủ sở hữu quyền liên quan có thể trực tiếp nộp hồ sơ đăng ký bản quyền.

Thông qua Tổ chức Đại diện Sở hữu trí tuệ nộp đơn đăng ký bản quyền tác giả.

6. Lệ phí cấp Giấy chứng nhận

Mức thu lệ phí cấp Giấy chứng nhận quyền tác giả, quyền liên quan được quy định cụ thể tại Thông tư số 29/2009/TT-BTC, theo đó, lệ phí Nhà nước có thể dao động trong khoảng từ 100.000 đồng – 600.000 đồng đối với từng loại hình tác phẩm đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan.

7. Kết quả đăng ký quyền tác giả

Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.