1. Home
  2. Kiến thức pháp lý
  3. Dân sự

PHÂN BIỆT TRANH CHẤP KINH DOANH THƯƠNG MẠI VỚI TRANH CHẤP DÂN SỰ

393 Dân sự

PHÂN BIỆT TRANH CHẤP KINH DOANH THƯƠNG MẠI VỚI TRANH CHẤP DÂN SỰ
MỤC LỤC

Nhận diện các tranh chấp thương mại được phân chia theo lĩnh vực. Tuy nhiên việc phân loại vẫn còn gặp một số khó khăn, đặc biệt đối với các tranh chấp dân sự khác, cụ thể:

Về tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại (trong lĩnh vực thương mại phổ biến)

- Các tranh chấp này rất dễ nhầm với các tranh chấp dân sự thông thường trong cùng lĩnh vực. Sự khác biệt với tranh chấp dân sự thông thường trong cùng lĩnh vực thể hiện ở hai yếu tố: yếu tố chủ thể và yếu tố mục đích tham gia giao dịch. Về mặt chủ thể, đối với tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại, các bên tranh chấp đều có đăng ký kinh doanh, còn đối với tranh chấp dân sự, chủ thể tham gia không bắt buộc đăng ký kinh doanh. Về yếu tố mục đích tham gia giao dịch, đối với tranh chấp thương mại, các bên tranh chấp đều có mục đích tìm kiếm lợi nhuận, còn đối với tranh chấp dân sự, không cần yêu cầu các bên phải có mục đích lợi nhuận. Ví dụ, tranh chấp thương mại trong lĩnh vực mua bán hàng hóa là tranh chấp về việc mua bán hàng hóa giữa bên bán và bên mua, trong đó, bên bán và bên mua đều có đăng ký kinh doanh và đều nhằm mục đích lợi nhuận qua việc mua bán hàng hóa đó.

- Trong lĩnh vực mua bán hàng hóa, tranh chấp thương mại và tranh chấp dân sự thông thường đều giống nhau ở các điểm sau: có sự mua bán hàng hóa giữa bên bán và bên mua, các điều khoản cơ bản của hợp đồng đều phải đáp ứng các  quy định chung của pháp luật về loại hợp đồng này. Song sự khác nhau ở đây được thể hiện ở các điểm sau: thứ nhất, trong tranh chấp thương mại, bên bán và bên mua đều là các thương nhân (các cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh) thứ hai, hai bên ký kết hợp đồng đều có mục đích lợi nhuận.

- Đối với tranh chấp trên, chúng ta có thể lấy một ví dụ như sau: công ty A ký với công ty B một hợp đồng mua bán hàng hóa, theo đó công ty A bán cho công ty B một số lượng hàng hóa để công ty B dùng làm nhiên liệu sản xuất. Trong trường hợp này, nếu có tranh chấp xảy ra, chúng ta gọi tranh chấp này là tranh chấp thương mại. Cũng về việc mua bán hàng hóa, ví dụ, công ty X ký hợp đồng mua một xe ô tô của một công dân A. Trong trường hợp này, nếu có tranh chấp xảy ra, chúng ta gọi tranh chấp này là tranh chấp dân sự. Vấn đề đặt ra ở đây là vậy thì tranh chấp thương mại và tranh chấp dân sự trên có gì khác biệt liên quan đến thủ tục, trình tự, quyền và nghĩa vụ các bên…trong quá trình giải quyết tranh chấp.

Trước hết: Sự khác nhau ở đây rõ ràng là ở chỗ đối với tranh chấp thương mại trên, một trong số điêu kiện để hợp đồng được coi là hợp pháp có điều kiện về tư cách pháp lý của các bên ký kết hợp đồng phải căn cứ vào cả Luật Doanh nghiệp chứ không phải chỉ căn cứ vào Bộ luật Dân sự. Chúng ta sẽ thấy các quy định này là không giống nhau, vì các nhà lập pháp đã tính tới sự cần thiết phải có sự khác biệt này. 
Thứ hai: Sự khác biệt ở nội dung hợp đồng mua bán giữa các bên trong tranh chấp thương mại nêu trên, trước hết, cần căn cứ vào cả Luật Thương mại chứ không phải chỉ là Bộ luật Dân sự như trong tranh chấp dân sự.
Ngoài ra, sự khác biệt còn thể hiện trong việc giải quyết hai loại tranh chấp này: đối với tranh chấp thương mại, phương thức trọng tài được áp dụng (nếu các bên chủ thể tranh chấp lựa chọn); đối với tranh chấp dân sự, phương thức trọng tài hầu như không được áp dụng.
Sự nhận diện loại tranh chấp này trong phân biệt với các tranh chấp thương mại khác còn có ý nghĩa để xác định thẩm quyền của tòa án theo cấp huyện hay cấp tỉnh. Ví dụ, theo điểm b khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp sau đây về kinh doanh, thương mại quy định tại khoản 1 Điều 30 của Bộ luật này.
Phân biệt hòa giải không được và không được hòa giải
 

Về  tranh chấp trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận

- Chúng ta có thể lấy một ví dụ giả định như sau: công ty A (bên chuyển giao) ký một hợp đồng chuyển giao công nghệ với công ty B (bên nhận chuyển giao), theo đó, bên chuyển giao cam kết không chuyển giao công nghệ nêu trong hợp đồng cho bên thứ ba trong phạm vi lãnh thổ quy định trong hợp đồng; bên nhận chuyển giao cam kết đảm bảo chất lượng sản phẩm sản xuất theo công nghệ nhận chuyển giao không thấp hơn chất lượng sản phẩm do bên chuyển giao sản xuất. Trong trường hợp bên nhận chuyển giao đã sản xuất ra sản phẩm nêu trong hợp đồng thấp hơn chất lượng sản phẩm mà bên chuyển giao sản xuất, bên chuyển giao kiện bên nhận chuyển giao ra tòa án có thẩm quyền, Chúng ta có thể khẳng định rằng đây là tranh chấp thương mại. Các tranh chấp này cũng rất dễ nhầm với các tranh chấp dân sự trong cùng lĩnh vực. Ví dụ, có một cá nhân là tác giả của một cuốn sách kiện một một công ty in đã in sách của anh ta mà không hỏi ý kiến tác giả. Rõ ràng đây là tranh chấp dân sự trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ, chứ không phải là tranh chấp thương mại trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ.
- Trước hết, sự khác nhau ở đây rõ ràng là ở chỗ: đối với tranh chấp thương mại trên, tranh chấp liên quan tới các quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng; đối với tranh chấp dân sự trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ, tranh chấp thường liên quan tới việc bảo vệ quyền tác giả phát sinh ngoài hợp đồng.Cũng giống như các tranh chấp trong lĩnh vực thương mại phổ biến, sự khác biệt ở đây cũng thể hiện trong việc giải quyết hai loại tranh chấp này: đối với tranh chấp thương mại trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ, phương thức trọng tài được áp dụng; đối với tranh chấp dân sự trong lĩnh vực quyền sở hữu trí tuệ, phương thức trọng tài hầu như không được áp dụng.

Về tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty

- Chúng ta có thể khẳng định ngay rằng không có tranh chấp dân sự về vấn đề này.

Phân biệt tranh chấp đất đai với tranh chấp liên quan đến đất đai

Về  tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, tổ chức lại doanh nghiệp (giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách), bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty

- Chúng ta cũng có thể khẳng định ngay rằng không có tranh chấp dân sự về vấn đề này.
*Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, tổ chức lại doanh nghiệp, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty, chúng ta có thể lấy một ví dụ giả định như sau: một cổ đông của công ty cổ phần A kiện công ty A ra tòa án có thẩm quyền với lý do là cổ đông trên đã không nhận được phần cổ tức theo quy định. Chúng ta có thể khẳng định rằng đây là tranh chấp thương mại.

Trên đây là bài phân tích những điểm riêng của tranh chấp trong hoạt động kinh doanh thương mại và tranh chấp dân sự mà Y&P Lawfirm đã tìm hiểu và cập nhật, cảm ơn Quý Khách hàng đã quan tâm theo dõi.

BĐM



HÃY GỌI 088 995 6888 ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN MIỄN PHÍ
Công ty Luật TNHH Youth & Partners
Thời gian – Tận tâm – Tận lực
Hotline: (+84) 88 995 6888
Email: thanhnv@vinhphuclawyers.vn | vinhphuclawyers.vn
Địa chỉ: 170 Nguyễn Văn Linh, Liên Bảo, Vĩnh Yên, Vĩnh Phúc