Thời gian gần đây có nhiều trường hợp trẻ sơ sinh bị bỏ rơi ở khu dân cư, hố ga, khe tường, ven đường và thậm chí là ở bãi rác… mặc cho thời tiết nắng nóng hay mưa dông, côn trùng, động vật tấn công, không ít trường hợp em bé chịu thương tật suốt đời hoặc giết đứa con vừa mới sinh xảy ra liên tiếp khiến dư luận vô cùng bức xúc và đau xót. Đây là một hành vi vô cùng tàn nhẫn, trước hết hành vi này không chỉ vi phạm tiêu chuẩn về đạo đức mà còn là hành vi vi phạm pháp luật. Phần lớn khi được phát hiện, các đứa trẻ đều trong tình trạng sinh non hoặc bị những bệnh lý nặng như dị tật bẩm sinh, bị nhiễm trùng nặng…và thậm chí bị vứt bỏ quá lâu không được ai phát hiện dẫn đến tử vong. Đa phần những người mẹ vứt bỏ con mới đẻ đều ở độ tuổi còn rất trẻ, thậm chí có những em còn ở độ tuổi vị thành niên, cho thấy vấn đề nhận thức về giới tính, về việc tránh thai ngoài ý muốn là rất kém. Hoặc cũng có thể do người mẹ bị trầm cảm dẫn đến bất ổn về mặt tâm lý, không kiểm soát được hành vi. Tuy nhiên, cũng có một số nguyên nhân khác dẫn đến hành vi này mà không xuất phát từ hoàn cảnh mà nhiều người mẹ bỏ con vì còn trẻ, không muốn mang tiếng chưa chồng mà có con hoặc mẹ bỏ con vì giận chồng, dỗi người yêu để trả thù, không đủ kinh tế để nuôi dưỡng… Nhưng dù bất kỳ nguyên nhân nào đi chăng nữa thì không thể “bào chữa” cho hành vi nhẫn tâm vứt bỏ chính đứa con ruột của mình.
Điều 19 Hiến pháp 2013 của nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: “Mọi người có quyền sống. Tính mạng con người được pháp luật bảo hộ. Không ai bị tước đoạt tính mạng trái luật”. Do đó, khi có bất kỳ hành vi nào xâm phạm đến các quyền con người nói chung, quyền bất khả xâm phạm về tính mạng, sức khỏe, danh dự nhân phẩm nói riêng đều bị xử lý rất nghiêm khắc.
Hơn nữa, việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em được thể hiện trong tinh thần của nhiều văn bản pháp luật như Luật Hôn nhân và gia đình, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao động, Luật Giáo dục, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật Chống bạo lực gia đình, đặc biệt trong Bộ luật Hình sự (BLHS) có quy định nhiều tội mà đối tượng bị xâm hại là trẻ em với hình phạt nghiêm khắc.
Vậy, dưới góc độ pháp luật thì hình phạt nào dành cho người mẹ nhẫn tâm bỏ rơi con?
1. Xử phạt vi phạm hành chính
Người mẹ nhẫn tâm vứt bỏ con sẽ bị xử phạt hành chính theo Điều 22 Nghị định 144/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo trợ, cứu trợ xã hội và bảo vệ, chăm sóc trẻ em.
Cụ thể sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với các hành vi:
- Bỏ hoặc không chăm sóc, nuôi dưỡng con sau khi sinh
- Cố ý bỏ rơi trẻ em ở nơi công cộng
- Bỏ mặc hoặc ép buộc trẻ em không sống cùng gia đình, bỏ mặc trẻ em tự sinh sống
Ngoài ra, những người vi phạm còn bị buộc phải thực hiện nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em theo quy định của pháp luật để khắc phục hậu quả.
2, Truy cứu trách nhiệm hình sự
Không dừng lại ở việc xử phạt vi phạm hành chính, theo quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017 thì người mẹ nào nhẫn tâm bỏ con mới đẻ của mình sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội giết hoặc vứt con mới đẻ khi:
- Người mẹ bị ảnh hưởng nặng nề từ tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt
- Đứa trẻ mới được đẻ ra trong 07 ngày tuổi
- Vì bị vứt bỏ nên hậu quả là đứa trẻ đó chết
Khi đó, người mẹ sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
Ngoài ra, nếu vì ảnh hưởng nặng nề từ tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà người mẹ nào giết con do mình đẻ ra trong 07 ngày tuổi thì sẽ bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Đối với trường hợp:
- Đứa trẻ đã qua 07 ngày tuổi
- Người mẹ không bị ảnh hưởng nặng nề từ tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt
Nhưng có hậu quả là đứa trẻ chết do hành vi vứt bỏ con của người mẹ thì tùy vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội mà người mẹ có thể bị truy tố về tội Giết người hoặc tội Vô ý làm chết người.
Dù với bất kì lý do gì thì bản án về pháp luật có lẽ vẫn chưa thỏa đáng để bù đắp được tính mạng và nỗi uất ức cho những sinh linh tội nghiệp, nhưng bản án lương tâm có lẽ sẽ còn mãi khiến những người mẹ vứt bỏ con của mình phải ăn năn suốt đời.