Pháp nhân là gì? Điều kiện để được công nhận là pháp nhân tại Vĩnh Phúc theo quy định pháp luật năm 2022?

2. Phân loại pháp nhân

Căn cứ vào mục tiêu chính của pháp nhân, có thể chia pháp nhân thành 02 nhóm:
2.1. Pháp nhân thương mại
Theo Điều 75 Bộ luật Dân sự 2015, pháp nhân thương mại là pháp nhân được thành lập với mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận và lợi nhuận được chia cho các thành viên. Pháp nhân thương mại hiện bao gồm doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác.
Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt các pháp nhân thương mại phải được thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Doanh nghiệp và quy định pháp luật khác có liên quan.
2.2. Pháp nhân phi thương mại
Căn cứ Điều 76 Bộ luật Dân sự năm 2015, pháp nhân phi thương mại là pháp nhân được thành lập không có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận; nếu có lợi nhuận thì cũng không được phân chia cho các thành viên.
Hiện nay, pháp nhân phi thương mại bao gồm:
- Cơ quan nhà nước.
- Đơn vị vũ trang nhân dân.
- Tổ chức chính trị.
- Tổ chức chính trị - xã hội.
- Tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp.
- Tổ chức xã hội.
- Tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
- Quỹ xã hội.
- Quỹ từ thiện.
- Doanh nghiệp xã hội.
- Các tổ chức phi thương mại khác.
Việc thành lập, hoạt động và chấm dứt pháp nhân phi thương mại phải thực hiện theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, các luật về tổ chức bộ máy nhà nước và quy định pháp luật khác có liên quan. 

 

3. Điều kiện để một tổ chức được công nhận là pháp nhân?

Theo Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015, một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi đáp ứng đủ 04 điều kiện sau đây:
- Được thành lập theo quy định của Bộ luật Dân sự và luật khác có liên quan.
- Có cơ cấu tổ chức:

- Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng chính tài sản của pháp nhân.
- Tổ chức nhân danh chính mình tham gia quan hệ pháp luật một cách độc lập.

4. Những doanh nghiệp nào có tư cách pháp nhân?

Ngoài định nghĩa pháp nhân là gì, nhiều người cũng bày tỏ thắc mắc không biết những doanh nghiệp nào hiện đang có tư cách pháp nhân.
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, ở Việt Nam hiện có 05 loại hình doanh nghiệp bao gồm:

Trong số các loại hình doanh nghiệp này, chỉ có duy nhất doanh nghiệp tư nhân là không có tư cách pháp nhân bởi theo khoản 1 Điều 188 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân là doanh nghiệp do 01 cá nhân làm chủ, tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp tư nhân đó.
Việc chủ doanh nghiệp tư nhân phải tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình khiến cho tài sản của doanh nghiệp không còn độc lập với tài sản của cá nhân.
Mặt khác theo khoản 3 Điều 190 Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp tư nhân cũng không thể tham gia một số quan hệ pháp luật một cách độc lập bởi chủ doanh nghiệp tư nhân là người đại diện theo pháp luật, đại diện cho doanh nghiệp tư nhân với tư cách người yêu cầu, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án...
Các loại hình doanh nghiệp còn lại đều có tư cách pháp nhân.

5. Trách nhiệm dân sự của pháp nhân được quy định thế nào?

Điều 87 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định về trách nhiệm dân sự của pháp nhân như sau:

6. Thành lập, chia, tách, sáp nhập, hợp nhất pháp nhân thế nào?

6.1. Thành lập pháp nhân

Theo Điều 82 Bộ luật Dân sự năm 2015, pháp nhân có thể được đăng ký thành lập theo sáng kiến của cá nhân, pháp nhân hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Việc đăng ký pháp nhân bao gồm đăng ký thành lập, đăng ký thay đổi và đăng ký khác theo quy định của pháp luật, đồng thời phải được công bố công khai.

6.2. Chia pháp nhân

Căn cứ Điều 90 bộ Luật Dân sự năm 2015, một pháp nhân có thể chia thành nhiều pháp nhân. Sau khi thực hiện xong thủ tục chia pháp nhân, pháp nhân cũ sẽ bị chấm dứt tồn tại; quyền, nghĩa vụ dân sự của pháp nhân cũ được chuyển giao cho các pháp nhân mới thành lập.

6.3 Tách pháp nhân

Theo Điều 91 Bộ luật Dân sự năm 2015, một pháp nhân có thể tách ra thành nhiều pháp nhân. Khác với trường hợp chia pháp nhân, pháp nhân bị tách không bị chấm dứt hợp động.
Sau khi hoàn tất thủ tục tách pháp nhân, pháp nhân bị tách và pháp nhân được tách thực hiện quyền, nghĩa vụ dân sự phù hợp với mục đích hoạt động của mình.

6.4. Sáp nhập pháp nhân

Căn cứ Điều 89 Bộ luật Dân sự năm 2015, một pháp nhân có thể được sáp nhập vào một pháp nhân khác. Với thủ tục sáp nhập, pháp nhân được sáp nhập sẽ chấm dứt tồn tại. Pháp nhân được sáp nhận sẽ nhận chuyển giao toàn bộ quyền và nghĩa vụ dân sự của pháp nhân bị chấm dứt hoạt động.

6.5 Hợp nhất pháp nhân

Theo Điều 88 Bộ luật Dân sự 2015, các pháp nhân có thể hợp nhất thành 01 pháp nhân mới. Kể từ thời điểm pháp nhân mới được thành lập, các pháp nhân cũ sẽ chấm dứt sự tồn tại.
Sau khi hợp nhất pháp nhân, toàn bộ quyền và nghĩa vụ dân sự của các pháp nhân cũ sẽ được chuyển giao cho pháp nhân mới.

6.6 Chuyển đổi hình thức của pháp nhân

Căn cứ Điều 92 Bộ luật Dân sự năm 2015, pháp nhân có thể được chuyển đổi hình thức thành pháp nhân khác. Sau khi chuyển đổi hình thức, pháp nhân được chuyển đổi sẽ chấm dứt tồn tại; pháp nhân mới nhận kế thừa quyền, nghĩa vụ dân sự của pháp nhân cũ.
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, hiện có 04 trường hợp chuyển đổi loại hình doanh nghiệp bao gồm:

7. Giải thể, phá sản, chấm dứt hoat động của pháp nhân thế nào?

7.1. Giải thể pháp nhân

Theo khoản 1 Điều 93 Bộ luật Dân sự năm 2015, pháp nhân sẽ bị giải thể trong các trường hợp sau:
- Theo quy định tại điều lệ của pháp nhân.
- Theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Hết thời hạn hoạt động được ghi trong điều lệ/quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Lưu ý, trước khi giải thể, pháp nhân phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về tài sản. Sau khi đã thanh toán hết chi phí giải thể và các khoản nợ khác, phần tài sản còn lại thuộc về chủ sở hữu pháp nhân, các thành viên góp vốn (không áp dụng với quỹ xã hội, quỹ từ thiện).

7.1 Phá sản pháp nhân

Theo Luật Phá sản 2014, phá sản là tình trạng pháp nhân mất khả năng thanh toán và bị Tòa án nhân dân ra quyết định tuyên bố phá sản.
Theo Điều 5 Luật Phá sản, những người sau đây có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với pháp nhân bao bao gồm: Chủ nợ; người lao động, công đoàn; người đại diện theo pháp luật của pháp nhân; Chủ doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty cổ phần, Chủ tịch Hội đồng thành viên của công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, chủ sở hữu công ty TNHH một thành viên,… Theo Điều 54 Luật Phá sản 2014, trường hợp Thẩm phán ra quyết định tuyên bố phá sản thì tài sản của pháp nhân sẽ được phân chia theo thứ tự sau: 

Sau khi đã thanh toán hết các khoản trên, phần tài sản còn lại thuộc về chủ sở hữu pháp nhân, các thành viên góp vốn.

8. Giải đáp thắc mắc 1 số quy định về pháp nhân

8.1 Quốc tịch của pháp nhân được xác định thế nào?

Điều 80 Bộ luật Dân sự năm 2015 đã quy định về quốc tịch của pháp nhân như sau:;
"Điều 80. Quốc tịch của pháp nhân
Pháp nhân được thành lập theo pháp luật Việt Nam là pháp nhân Việt Nam."
Như vậy, pháp nhân được thành lập theo các quy định của pháp luật Việt Nam sẽ mang quốc Tịch Việt Nam.
Cùng với đó, khoản 1 Điều 676 Bộ luật Dân sự năm 2015 cũng nêu rõ, quốc tịch của pháp nhân được xác định theo pháp luật của nước nơi mà pháp nhân thành lập. Do vậy, nếu pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật nước ngoài thì sẽ mang quốc tịch của quốc gia mà pháp nhân đó được thành lập.

8.3 Đại diện của pháp nhân là ai?

Theo Điều 85 Bộ luật Dân sự năm 2015, đại diện của pháp nhân bao gồm đại diện theo pháp luật hoặc đại diện theo ủy quyền.
Trong đó, đại diện theo pháp luật của pháp nhân bao gồm:
- Người được pháp nhân chỉ định tại điều lệ của pháp nhân.
- Người có thẩm quyền đại diện theo quy định của pháp luật.
- Người do Tòa án chỉ định trong quá trình tố tụng tại Tòa án.
Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật. Ngoài ra, pháp nhân cũng có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thay mình.

8.2. Tài sản của pháp nhân bao gồm những gì?

Theo Điều 81 Bộ luật Dân sự năm 2015, tài sản của pháp nhân bao gồm vốn góp của chủ sở hữu, sáng lập viên, thành viên của pháp nhân và tài sản khác mà pháp nhân được xác lập quyền sở hữu theo Bộ luật này và luật khác có liên quan.
Căn cứ Điều 34 Luật Doanh nghiệp 2020, tài sản góp vốn phải là Đồng Việt Nam, ngoại tệ tự do chuyển đổi, vàng, quyền sử dụng đất, quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ, bí quyết kỹ thuật, tài sản khác mà có thể định giá được bằng Đồng Việt Nam.
Trên đây là những nội dung quan trọng của pháp luật về Pháp nhân mà Công ty Luật TNHH Youth & Partners đã tìm hiểu, cảm ơn Quý Khách hàng đã quan tâm theo dõi.
BĐM