Gần đây bố tôi làm hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho tôi, hợp đồng được UBND xã xác nhận, sau đó chủ tịch UBND huyện đã ký và cấp mới cho tôi sỏ đỏ. Tuy nhiên khi tôi làm thủ tục thế chấp ngân hàng thì ngân hàng và phòng công chứng nói quy trình cấp sổ đỏ của huyện tôi là sai, vì toàn bộ hợp đồng cho, tặng phải do phòng công chứng xác nhận chứ không phải UBND xã xác nhận. Vậy tôi xin hỏi như vậy có đúng không? Tôi xin cảm ơn!
Trả lời
Hình thức hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất được quy định tại Điều 689 Bộ luật Dân sự 2005 (về hình thức chuyển quyền sử dụng đất nói chung) và Điều 129 Luật Đất đai 2003 là phải được lập thành văn bản, có chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất hoặc chứng nhận của công chứng nhà nước.
Trước đây, khi hoạt động công chứng chưa được xã hội hóa, số lượng tổ chức công chứng còn rất ít và tập trung nhiều ở các thành phố lớn nên để thuận tiện trong giao dịch dân sự, người dân có quyền lựa chọn hình thức chứng nhận của công chứng nhà nước hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn. Thủ tục công chứng, chứng thực theo quy định trên được thực hiện theo hướng dẫn tại Nghị định số 75/2000/NĐ-CP ngày 08/12/2000 của Chính phủ về công chứng, chứng thực.
Từ năm 2006, Luật Công chứng số 82/2006/QH11 và Nghị định 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký đã phân biệt rõ hai loại hoạt động công chứng và chứng thực. Theo đó, Công chứng là việc Công chứng viên chứng nhận tính xác thực, tính hợp pháp của hợp đồng, giao dịch; còn Phòng Tư pháp cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã có thẩm quyền chứng thực bản sao giấy tờ bản chính, chứng thực chữ ký.
Để từng bước chuyển giao toàn bộ các hợp đồng, giao dịch cho các tổ chức hành nghề công chứng, Bộ Tư pháp đã ban hành Thông tư 03/2008/TT-BTP ngày 25/8/2008 hướng dẫn Nghị định số 79/2007/NĐ-CP và chỉ rõ: Ủy ban nhân cấp tỉnh cần thực hiện các biện pháp phát triển tổ chức hành nghề công chứng ở địa phương; căn cứ vào tình hình phát triển của tổ chức hành nghề công chứng để quyết định giao các hợp đồng, giao dịch cho các tổ chức hành nghề công chứng thực hiện; trong trường hợp trên địa bàn huyện chưa có tổ chức hành nghề công chứng thì người tham gia hợp đồng, giao dịch được lựa chọn công chứng của các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn khác hoặc chứng thực của Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định của pháp luật.
Theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp trên đây, nếu trên địa bàn huyện chưa có tổ chức hành nghề công chứng và nếu người tham gia giao dịch yêu cầu thì UBND xã vẫn có thẩm quyền chứng thực các hợp đồng giao dịch theo quy định của pháp luật.
Đối chiếu với trường hợp của bạn, nếu tại thời điểm gia đình bạn làm hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất mà trên địa bàn huyện chưa có tổ chức hành nghề công chứng và UBND tỉnh và UBND huyện cũng chưa có văn bản chỉ đạo về việc chuyển giao hợp đồng, giao dịch cho các tổ chức công chứng thì gia đình bạn được quyền lựa chọn hình thức chứng thực ở UBND xã, sau đó làm thủ tục sang tên bạn theo quy định của pháp luật. Ngược lại, nếu tại thời điểm đó trên địa bàn huyện đã có tổ chức hành nghề công chứng và UBND tỉnh, UBND huyện đã có văn bản chỉ đạo về việc chuyển giao hợp đồng, giao dịch cho các tổ chức công chứng thì hợp đồng tặng cho đó bắt buộc phải có chứng nhận của tổ chức công chứng, nếu chỉ có chứng thực của UBND xã là không đúng trình tự, thủ tục.