Theo điểm a khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm 2007, Quyết định 173/2020 ngày 1-2-2020 và Quyết định 07/2020 ngày 26-2-2020 của Thủ tướng thì bệnh COVID-19 được xếp vào bệnh truyền nhiễm nhóm A.
Nếu vợ chồng ông Hùng có hành vi “đưa ra khỏi vùng có dịch thuộc nhóm A những động vật… có khả năng lây truyền bệnh dịch” bị phạt tiền 20-30 triệu đồng, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tiêu hủy theo quy định tại khoản 4, khoản 6 Điều 12 Nghị định 117/2020. Đồng thời, cơ quan chức năng phòng chống dịch bệnh phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc giết mổ động vật và xử lý nhiệt sản phẩm động vật đối với hành vi vi phạm trên.
Tuy nhiên, Ở đây, chính quyền địa phương chưa có căn cứ xác định những chú chó có nguy cơ lây nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không? Người có thẩm quyền phải chứng minh được chó, mèo là động vật có nguy cơ lây nhiễm thì mới xử phạt và áp dụng biện pháp tiêu hủy được.
Về phía chính quyền địa phương, việc tiêu hủy tài sản, vật nuôi phải đảm bảo đúng trình tự, thủ tục theo quy định pháp luật. Hiện nay cơ sở pháp lý, khoa học để xử lý đối với vật nuôi của người nhiễm Covid-19 chưa thực sự rõ ràng. Nếu không xác định được số vật nuôi này dương tính với SARS-CoV-2 hay mang mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nào khác thì việc tiêu hủy là không có căn cứ.
Khoản 2 Điều 54 Luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm 2007 có quy định rõ: Chỉ được tiêu hủy động vật có nguy cơ làm lây lan dịch bệnh sang người trong tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh.
Tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh sẽ được “Uỷ ban thường vụ Quốc hội ra nghị quyết ban bố tình trạng khẩn cấp theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ; trong trường hợp Uỷ ban thường vụ Quốc hội không thể họp ngay được thì Chủ tịch nước ra lệnh ban bố tình trạng khẩn cấp.” (Điều 44 luật Phòng chống bệnh truyền nhiễm 2007).
Hiện nay, Thủ tướng Chính phủ chỉ xác định tình trạng là “có dịch” tại Quyết định số 447/QĐ-TTg và không phải là “tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh”.
Có thể thấy, việc xác định tình hình dịch bệnh đến trình tự thủ tục thì UBND huyện Trần Văn Thời đã thực hiện không đúng. Chủ đàn chó có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định pháp luật.
Theo quy định, động vật, vật nuôi là tài sản. Việc xử lý vi phạm, thu giữ vật nuôi phải đảm bảo có căn cứ, đúng thẩm quyền, đúng trình tự thủ tục luật định. Nếu cá nhân thu giữ, tiêu hủy tài sản của công dân trái quy định pháp luật thì người vi phạm tùy vào tính chất mức độ của hành vi, tùy thuộc vào hậu quả xảy ra sẽ bị xử lý kỷ luật, bị phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
C.G